Blog

Gryka na tereny Polski została sprowadzona przez Tatarów, w związku z czym nazywana jest często tatarką. Sporą popularnością cieszy się herbata z gryki, która znana jest przede wszystkim z właściwości odchudzających, oraz materace i poduszki wypełnione łuską gryczaną.

Gryka to roślina miododajna i jadalna. Polską kaszę gryczaną produkuje się wyłącznie z gryki zwyczajnej. Dodatkowo wykazuje liczne działanie prozdrowotne. Zauważa się pozytywny wpływ gryki na pracę układu krążenia. Obniża poziom tzw. złego cholesterolu (LDL) i uszczelnia naczynia włosowate. Białko gryki nie zawiera frakcji glutenu, dlatego też produkty gryczane mogą być z powodzeniem spożywane przez chorych na celiakię.

Co to jest gryka?
Gryka (z łac. Fagopyrum Mill.) to rodzaj roślin należących do rodziny rdestowatych, w skład której wchodzi kilkanaście gatunków. W naturze spotykana jest przeważnie na górskich łąkach. Jedną z najczęściej uprawianych jest gryka zwyczajna (z łac. Fagopyrum esculentum Moench). W większości jej plantacje występują na terenie Europy i Azji o umiarkowanym klimacie. Najwięcej gryki na świecie uprawia się w Chinach, Rosji, Polsce i na Ukrainie.

Jak wygląda gryka?
Gryka to jednoroczna roślina, która może osiągnąć nawet do 2 m wysokości. Gryka ma wewnątrz pustą, walcowatą, podłużnie prążkowaną, brunatno-zielono-czerwoną, o średnicy 2–6 mm łodygę. Liście gryki są ogonkowe, pojedyncze, naprzemianległe. Są ciemnozielone, o szerokości do 7 cm i długości do 11 cm. Przybierają strzałkowaty lub sercowaty kształt. Powierzchnia jest gładka z wyjątkiem okolicy przylistków, gdzie zdarzają się krótkie, białe włoski. Gryka ma drobne, zebrane w kwiatostan w formie rozgałęzionego grona, kwiaty. Mają one różowo-biało-zielony kolor. Kwiaty posiadają 8 pręcików i 1 trzyszyjkowy słupek. Gryka kwitnie od lipca do sierpnia. Owocem gryki jest trójkątny, jednonasienny, o prostych i ostrych kantach orzech.

Gryka – właściwości lecznicze

Surowiec zielarski stanowi ziele gryki (z łac. Fagopyri herba). Są to nadziemne części rośliny, które zbiera się przed owocowaniem na etapie wczesnego kwitnienia i poddaje suszeniu. Ziele gryki zawiera m.in. flawonoidy, w tym rutynę, kwercetynę, katechinę, hiperozyd, procyjanidyny, oraz kwasy organiczne, jak kawowy, galusowy, chlorogenowy, protokatechowy. Gryka znana jest z licznych właściwości prozdrowotnych. Pomocna jest w leczeniu żylaków nóg i hemoroidów, krwawień z nosa i przewodu pokarmowego, nadciśnienia tętniczego krwi, wzmocnienia ścian naczyń włosowatych. Gryka obniża poziom cholesterolu LDL, a podwyższa poziom cholesterolu HDL we krwi. Specjaliści informują, że 100 g kaszy gryczanej wystarczy, żeby pokryć w pełni zapotrzebowanie na aminokwasy egzogenne, czyli takie, których ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować. Godne podkreślenia jest, że białko gryki nie zawiera frakcji glutenu. W związku z tym produkty gryczane w sposób szczególny poleca się osobom chorym na celiakię i miażdżycę. Podstawowym węglowodanem w gryce jest skrobia. Cukier ten rozkładany jest powoli, przez co nie powoduje nagłego wzrostu poziomu glukozy we krwi i wydzielania insuliny. Dlatego też gryka zalecana jest diabetykom, czyli osobom zmagającym się z cukrzycą, ale i nadmierną masą ciała, gdyż zmniejsza apetyt na słodkie.

Herbata gryczana
Herbata gryczana polecana jest podczas procesu odchudzania, gdyż dostarcza sporych ilości błonnika pokarmowego, a ten zwalcza problem zaparć, usprawnia proces trawienia, pobudza perystaltykę jelit.  W pierwszym przypadku herbatę przygotowuje się poprzez włożenie do szklanki z wrzątkiem saszetki, a następnie odstawienie na 5–10 minut do zaparzenia. W drugim przypadku 1 łyżkę zmielonych łusek gryki zalewa się szklanką wrzątku, odstawia na kwadrans do zaparzenia i przecedza.

Materace z gryką
Specjaliści medycyny naturalnej polecają materace i poduszki, ale i siedziska, opaski, wkładki do butów, podgłówki, z łuską gryczaną. Produkty te zalecane są przy dyskopatii, bólach kręgosłupa, chorobach układu kostno-stawowego, nerwobólach, bólach naczynioruchowych głowy. Produkty te łatwo dopasowują się do ciała, nie nagrzewają się, wchłaniają wilgoć, uniemożliwiają rozwój szkodliwych drobnoustrojów.

Pozalecznicze zastosowanie gryki
Gryka uprawiana jest jako roślina jadalna. Z jej ziaren uzyskuje się popularnie stosowaną w sztuce kulinarnej kaszę gryczaną. Dodatkowo płatki i otręby gryczane oraz mąkę gryczaną. Ta ostatnia w Chinach i Japonii wykorzystywana jest do produkcji makaronów, zaś w Indiach do pieczenia chleba. Mąka gryczana to podstawowy składnik naleśników bretońskich (Galettes) we Francji. Gryka ma zastosowanie w produkcji miodów gryczanych, które należą do grupy miodów nektarowych, czyli kwiatowych. Za 1 kg miodu zapłaci się około 40 zł. Z 1 ha pola kwitnącej gryki można uzyskać od 140 do 220 kg miodu. Gryka jest też rośliną paszową. Cennym dodatkiem do pasz są odpady z przerobu ziarna gryki, czyli łuski i pył. Odpady gryczane stosowane są w produkcji ekologicznych opakowań.