Blog

Wątroba jest jednym z największych narządów organizmu. Jest to jednocześnie jedyny organ, który posiada zdolność do samoregeneracji.Najwięksi wrogowie wątroby to tłuste jedzenie oraz alkohol.

Wątroba leży  w prawym podżebrzu, częściowo przechodząc do lewego podżebrza i górnego nadbrzusza. Miąższ wątroby pokryty jest specjalną, włóknistą błoną zwaną torebką wątrobową. To bardzo ważny gruczoł pełni szereg funkcji w organizmie do których należą między innymi: wytwarzanie glukozy, białek osocza, neutralizowanie toksyn, produkcja żółci, pełnienie roli immunologicznych.

Bóle wątroby to pojęcie potoczne. Sama wątroba nie jest unerwiona, więc nie boli. Natomiast torebka, która ją otacza daje dolegliwości bólowe.

Funkcje i zadania wątroby

Wątroba odgrywa istotną rolę w układzie pokarmowym i wydzielniczym. Pełni aż 4 istotne funkcje:

• metaboliczną – związaną z trawieniem tłuszczów i przyswajaniem substancji pokarmowych,
• detoksykacyjną – odtruwania organizmu,
• zapasową – odkładania zapasów energetycznych
• magazynującą – polegającą na gromadzeniu niektórych substancji (żelazo, witaminy, mikroelementy itp.).

Podstawowym zadaniem wątroby jest współuczestniczenie w procesach trawiennych. To właśnie wytwarzana w wątrobie żółć – płynna wydzielina, zawierająca barwniki żółciowe, kwasy żółciowe wraz z ich solami, cholesterol, lecytynę, mocznik, sole mineralne, sole kwasów tłuszczowych – odpowiada za emulgację tłuszczów niezbędną do ich trawienia.

Wątroba uczestniczy w procesie trawienia, usuwaniu toksyn, a także magazynowaniu witamin i minerałów. Przeciążona wątroba może zacząć niedomagać. Będą świadczyć o tym: bóle w nadbrzuszu, ciągła niestrawność, znaczne osłabienie oraz obniżenie nastroju, problemy z trawieniem tłuszczów. Pracę wątroby można wspomóc stosując suplementy diety, które również usprawnią trawienie oraz pomogą utrzymać prawidłową masę ciała. Dostępne preparaty działają żółciopędnie, zmniejszają także dolegliwości trawienne, takie jak nudności, zaparcia, wzdęcia i bóle brzucha. W ofercie Apteline. pl znajdziesz  tabletki na wątrobę, kapsułki, herbatki na wątrobę, tabletki musujące oraz płyny.

Wątroba to magazyn licznych substancji niezbędnych w wielu kluczowych czynnościach organizmu. Tworzące tkankę wątrobową hepatocyty odgrywają między innymi:

• rolę filtra dla związków wchłanianych z przewodu pokarmowego do krwi,
• są miejscem licznych przemian metabolicznych (wątroba dysponuje ponad 500 enzymami),
• syntetyzują białka osocza (albuminy, globuliny, fibrynogen),
• wytwarzają wiele enzymów oraz czynników krzepnięcia.

W ciągu 24 godzin wątroba może wyprodukować nawet półtora litra rozpuszczającej tłuszcze żółci. Bez żółci nie mógłbyś strawić posiłku ani przetworzyć tłuszczu w energię. Potrafi też wytwarzać tłuszcze z węglowodanów.

Wątroba codziennie poddawana jest stałej ekspozycji na czynniki uszkadzające. Najczęstsze przyczyny trwałych uszkodzeń wątroby są powszechnie znane (nadużywanie alkoholu, wirusowe zapalenia wątroby, szczególnie typu B i C, leki np. chemioterapeutyki czy hormonoterapia, substancje toksyczne, zastój żółci).

Wątroba potrzebuje ok. 1 godziny na rozkład każdej jednostki alkoholu, a jedna jednostka to np. 1 kieliszek wina, 250 ml piwa, 25 ml whisky, ginu lub wódki

Stopień i typ uszkodzenia wątroby:

• zapalenie,
• stłuszczenie,
• zwłóknienie,
• marskość,
• rozrost nowotworowy

jest zależny od czynnika wywołującego, czasu ekspozycji i reakcji organizmu.

Wątroba nie jest unerwiona włóknami czuciowymi (nie jest bolesna), jej uszkodzenie przez długi czas przebiega bezobjawowo, często więc schorzenia wątroby ujawniają się bardzo późno. Bagatelizujemy pierwsze niepokojące sygnały, więc najczęściej zaczynamy się leczyć, gdy wątroba jest już w zaawansowanym stadium choroby. Dlatego tak ważne jest, by poznać zagrożenia, które czyhają na wątrobę.

CHOROBY ALKOHOLOWE WĄTROBY

Alkohol to najczęstsza przyczyna chorób wątroby w krajach rozwiniętych. W zależności od czasu, ilości spożywanego alkoholu oraz uwarunkowań genetycznych zmiany w wątrobie spowodowane alkoholem mają postać stłuszczenia, zapalenia lub marskości i są określane mianem alkoholowych chorób wątroby.

Ryzyko alkoholowych chorób wątroby znacząco zwiększa picie 80 g etanolu dziennie, co odpowiada 2 litrom piwa, 1 litrowi wina lub 5-6 drinkom

Alkoholowe stłuszczenie wątroby występuje u 90 proc. osób spożywających nadmierne ilości alkoholu. W obrazie mikroskopowym wątroby widoczne jest gromadzenie lipidów w postaci kropli tłuszczu wypełniających komórkę. Przy nasilonym stłuszczeniu zmiany obejmują całość miąższu, powodując tworzenie ziarniniaków tłuszczowych, co może prowadzić do pękania przeładowanych tłuszczem komórek.

Stłuszczenie wątroby przebiega najczęściej bezobjawowo, choć czasami towarzyszy mu uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, złe samopoczucie, ciągłe zmęczenie.

Do stłuszczenia wątroby – oprócz alkoholu – doprowadzić może dieta bogata w tłuszcze zwierzęce oraz cukier.

Alkoholowe zapalenie wątroby  charakteryzuje się różnego stopnia nasileniem stłuszczenia, zwyrodnieniem „balonowatym” komórek wątroby, stanem zapalnym oraz rozwijającym się włóknieniem.

Alkoholowe zapalenie wątroby charakteryzuje się w najcięższych przypadkach żółtaczką, gorączką, obrzękami, wodobrzuszem i objawami niewydolności wątroby. Może też przebiegać bez objawów.

Najskuteczniejszym lekiem jest abstynencja. Zaprzestanie spożywania alkoholu skutkuje bowiem powolnym ustępowaniem większości zmian, natomiast kontynuowanie picia może prowadzić nawet do śmierci.

Istotne jest też uzupełnianie niedoborów żywieniowych i witaminowych zbilansowaną dietą z suplementacją witamin z grupy A, D, K, kwasu foliowego i – przede wszystkim – witamin z grupy B: tiaminy, ryboflawiny, pirydoksyny.

Rozpoznanie alkoholowej choroby wątroby opiera się na potwierdzeniu nadużywania alkoholu przez pacjenta, charakterystycznym obrazie klinicznym wątroby oraz badaniach laboratoryjnych.

MARSKOŚĆ WĄTROBY

Marskość wątroby, czyli utrata prawidłowej struktury gruczołu, która doprowadza do jego niewydolności, to poważna choroba. Nie występuje nagle, zwykle doprowadzenie narządu do takiego stanu zajmuje lata.

Najczęstszą przyczyną marskości jest nadużywanie alkoholu. Oprócz tego do rozwoju choroby mogą przyczynić się:

• przewlekłe wirusowe zapalenia wątroby,
• zaburzenia przemiany materii,
• toksyczne uszkodzenia wątroby.

Objawy marskości wątroby to:

• początkowo uczucie zmęczenia
• ogólnie gorsza tolerancja wysiłku,
• zmniejszenie apetytu,
• nietolerancja alkoholu oraz pokarmów smażonych i tłustych,
• wzdęcia i uczucie ciężaru w nadbrzuszu po posiłkach,
• bezsenność,
• świąd skóry.,
• żółtaczka,
• krwawienia z nosa i dziąseł,
• postępujące wyniszczenie w związku z zanikiem mięśni,
• skłonność do obrzęków podudzi,
• wodobrzusze,
• odwrócenie rytmu dobowego snu i czuwania
• zaburzenia psychiczne od spowolnienia, zaburzeń zachowania, po jadłowstręt, splątanie i w końcu śpiączkę.

W przypadku zaawansowanych zmian konieczny jest przeszczep. Gdy jednak w porę choroba zostanie ujawniona, wystarczy leczenie farmakologiczne, stosowanie diety wątrobowej, całkowite odstawienie alkoholu oraz innych szkodliwych czynników, np. leków.

Diagnoza jest stawiana po dokładnym zbadaniu pacjenta i na podstawie starannie zebranego wywiadu oraz w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych. Dla ostatecznego potwierdzenia przeprowadza się biopsję wątroby.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

Zapalenie wątroby wywołane przez wirusy to w skrócie WZW. Obecnie znanych jest sześć czynników wirusowych pierwotnie uszkadzających wątrobę i jest to wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), B (HBV), C (HCV) oraz wirus zapalenia wątroby typu D (HDV), E (HEV) i G (HGV). W Polsce najczęściej występują trzy pierwsze zakażenia.

WZW TYPU A to „choroba brudnych rąk”. Do zakażeń dochodzi najczęściej u osób w wieku 25-29 lat. Jest to choroba względnie niegroźna.

WZW TYPU B – prowadzi do marskości wątroby, raka, a także chorób innych narządów. Można się zarazić przez kontakt z krwią i innymi wydzielinami chorego.

WZW TYPU C to najgroźniejsze wirusowe zapalenie wątroby, na które nie ma szczepionki. Wirus przenosi się przez krew. W większości przypadków do zakażenia dochodzi w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych. Ten rodzaj choroby zazwyczaj jest przewlekły, a wątroba stopniowo traci zdolność do prawidłowego funkcjonowania.

WZW typu A powoduje objawy podobne do zatrucia pokarmowego. Charakterystyczne są także:

• odbarwienie stolca,
• ciemny mocz,
• żółtaczka (żółtawy kolor białek oczu oraz skóry).

W przypadku WZW typu B objawy są podobne do grypy i zatrucia pokarmowego.

Charakterystyczną cechą WZW typu C jest najczęściej wieloletni brak lub występowanie skąpych objawów choroby:

• osłabienia,
• pobolewania mięśni i stawów,
• mrowienia,
• suchości w jamie ustnej,
• obniżonego nastroju,
• trudności w koncentracji.

Leczenie WZW zależy od jego typu oraz od charakteru, czyli od tego, czy jego przebieg jest ostry, czy przewlekły. W przypadku ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu A, B, D i E zaleca się wypoczynek oraz dietę wykluczającą m.in. potrawy ciężkostrawne oraz alkohol, a w przypadku przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B i C − terapię interferonem.

Rozpoznanie WZW polega na wywiadzie, badaniu fizykalnym (wątroba może być powiększona) oraz na oznaczeniu poziomu enzymów wątrobowych (próby wątrobowe, bo to o nich mowa, to proste badanie laboratoryjne krwi, które sprawdza poziom enzymów zawartych w komórkach wątroby). Wykonuje się też testy serologiczne.

RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY

Rak wątrobowokomórkowy to nowotwór złośliwy wątroby wywodzący się z hepatocytów (hepatocyty to komórki wątrobowe, które są podstawowym elementem strukturalnym miąższu wątroby).

Podłożem do rozwoju tego raka są przede wszystkim przewlekłe zapalenia wątroby typu B i C. Poza tym czynnikami ryzyka są m.in.:

• marskość wątroby,
• hemochromatoza, czyli schorzenie wątroby wywołane nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego
• długotrwała terapia androgenami,
• nadużywanie napojów alkoholowych i palenie tytoniu.

Rak wątrobowokomórkowy atakuje trzy razy częściej mężczyzn niż kobiety.

Objawami specyficznymi tego nowotworu jest:

• powiększenie wątroby,
• wodobrzusze (brzuch wygląda jak u kobiety w ciąży).

Objawami niespecyficznymi raka wątrobowokomórkowego są:

• bóle brzucha,
• utrata masy ciała,
• złe samopoczucie i osłabienie,
• uczucie pełności w nadbrzuszu,
• brak apetytu,
• obrzęki kończyn dolnych,
• żółtaczka,
• gorączka i krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Ok. 90 proc. przypadków wcześnie wykrytego raka można całkowicie wyleczyć. Niestety, większość zachorowań wykrywa się w zaawansowanym stadium choroby, a im większe zmiany nowotworowe, tym gorsze rokowanie. Jeśli guz jest mały, zmiany nowotworowe wycina się po prostu podczas jednej operacji. Gdy większy, stosuje się chemioterapię lub przeszczep wątroby.

Rozpoznanie często jest stawiane przypadkowo, podczas:

• USG,
• tomografii komputerowej
• rezonansu magnetycznego, czyli badań diagnostycznych wykonywanych przy okazji innych chorób.

Potwierdzeniem raka mogą tez być wyniki:

• z badania krwi,
• stwierdzenie podwyższonego stężenia białka AFP i DCP
• oraz – stuprocentowo − biopsja wątroby.